🎫 Europa I Świat W Ii Połowie Xix Wieku

Ogólnopolski Konkurs Historyczny edycja VII Dnia 13 marca 2022 r. upływa termin zgłoszeń do kolejnej edycji Ogólnopolskiego Konkurs Alfik Historyczny. Konkurs odbędzie się 23 marca 2022 r. w macierzystych szkołach uczestników. Celem konkursu jest zainspirowanie dzieci i młodzieży do poznawania historii. Konkurs jest organizowany w ramach programu edukacyjnego Łowimy Talenty, który jest formą wsparcia szkół w zakresie odkrywania i rozwijania uzdolnień dzieci i młodzieży. Inicjatywa promuje talenty i osiągnięcia uczniów oraz pomaga im kształtować ważne kompetencje O KONKURSIENAGRODY DLA LAUREATÓWWYRÓŻNIENIA DLA UCZNIÓWWYRÓŻNIENIA DLA SZKÓŁ I NAUCZYCIELIOPINIE NA TEMAT POPRZEDNIEJ EDYCJI KONKURSUREGULAMINZGŁOSZENIE UDZIAŁUSprawdź wynikINFORMACJA O KONKURSIE Celem konkursu Alfik Historyczny jest zainspirowanie dzieci i młodzieży do poznawania historii. Zarówno tej bliższej, dotyczącej dziejów Polski, jak i tej, która obejmuje wiedzę o przeszłości Europy i świata. Nadrzędne jest kreowanie tzw. myślenia historycznego, czyli świadomości dziejów oraz roli człowieka w nich. Oprócz znajomości faktografii, istotna w rozwiązywaniu zadań będzie umiejętność kojarzenia faktów i łączenia ich w ciąg przyczynowo - skutkowy. Uczeń decydujący się na podjęcie walki o konkursowe laury zmierzy się także z pytaniem o jego własne miejsce w historii. Wielu z uczniów potraktuje konkurs jako możliwość sprawdzenia swojej wiedzy, inni odkryją, że nauka historii nie musi być żmudnym zapamiętywaniem dat, postaci i wydarzeń mających miejsce w minionych wiekach. Udział w konkursie pomaga uczestnikom zdobyć dodatkowe punktów w staraniach o przyznanie stypendiów oraz ułatwia osiąganie lepszych wyników w szkole dzięki utrwalaniu, poszerzaniu i porównaniu swojej wiedzy w skali ogólnopolskiej. Konkurs w postaci testu jednokrotnego wyboru jest przeznaczony dla uczniów szkół podstawowych od klasy 4 do 8. Pytania konkursowe zostały opracowane w oparciu o wytyczne nowej podstawy programowej, dostrzegającej w rozwijaniu myślenia historycznego kluczową rolę przedmiotu historia w szkole. Zmaganie z pytaniami o przeszłość będzie nie tylko sprawdzeniem wiedzy, ale również fascynującą przygodą! Alfik Historyczny 2022 Klasa Wymagania (podstawa programowa) IV 1. Elementy historii rodzinnej i regionalnej. 2. Najważniejsze elementy polskiego dziedzictwa kulturowego. 3. Postacie i wydarzenia o doniosłym znaczeniu dla kształtowania polskiej tożsamości kulturowej: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki, królowa Jadwiga, Władysław Jagiełło, Zawisza Czarny, Mikołaj Kopernik, Augustyn Kordecki, Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski, Tadeusz Kościuszko, Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki, Romuald Traugutt, Maria Skłodowska-Curie, Józef Piłsudski, Eugeniusz Kwiatkowski, “Zośka”. “Alek”, “Rudy”, Witold Pilecki, Jan Paweł II, bohaterowie “Solidarności”. 4. Refleksja nad historią jako nauką. Spośród wskazanych w podstawie programowej treści ponadprogramowych: 4) Zakony w Polsce. Rozwój piśmiennictwa i rolnictwa. 5) Zamki i rycerze. Znaczenie, uzbrojenie, obyczaje. 6) Złoty wiek kultury polskiej. Osiągnięcia architektury i sztuki – Wawel. 9) Obiady czwartkowe króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Rozkwit kultury za ostatniego króla. 10) Strajk dzieci we Wrześni. Udręki niewoli, germanizacja, rusyfikacja. r. V Cywilizacje starożytne. Bizancjum i świat islamu. Średniowieczna Europa. Społeczeństwo i kultura średniowiecznej Europy. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. Polska w XIV i XV wieku. VI Treści tożsame z zakresem podstawy programowej obowiązującej dla klasy VI: Wielkie odkrycia geograficzne. „Złoty wiek” w Polsce na tle europejskim. Początki Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII wieku. Europa w XVII i XVIII wieku. Rzeczpospolita Obojga Narodów w I połowie XVIII wieku. Powstanie Stanów Zjednoczonych. Wielka rewolucja we Francji. Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej. Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII wieku. Epoka napoleońska. Zakres chronologiczny: od II poł. XV wieku (schyłek średniowiecza) do końca epoki napoleońskiej (1815 r.). VII Tożsamy z zakresem obowiązującej podstawy programowej dla klasy 7 (od kongresu wiedeńskiego do początku II wojny światowej - 1815-1939): 1. Europa po kongresie wiedeńskim. 2. Ziemie polskie w latach 1815–1848. 3. Europa i świat w II połowie XIX i na początku XX wieku. 4. Powstanie styczniowe. 5. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku. 6. I wojna światowa. 7. Sprawa polska w czasie I wojny światowej. 9. Europa i świat po I wojnie światowej. 10. Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. 11. Wznoszenie państwowego gmachu II Rzeczypospolitej. 12. Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej. 13. Droga do wojny. VIII Wojna obronna Polski we wrześniu 1939 r. Agresja Niemiec (1 września) i Związku Sowieckiego (17 września). II wojna światowa i jej etapy. Polska pod okupacją niemiecką i sowiecką. Sprawa polska w czasie II wojny światowej. Świat po II wojnie światowej. Początki komunizmu w Polsce. Stalinizm w Polsce i jego skutki. Polska w latach 1957–1981. Dekada 1981–1989. Narodziny III Rzeczypospolitej. Miejsce Polski w świecie współczesnym. Tygodniowy udział w Wakacyjnym Obozie Talentów Dofinansowany w 100% lub 82% wartości. Bony upominkowedo wykorzystania w internetowej księgarni np. o wartości 100 zł, 200 zł lub 250 zł Wyróżnienia dla uczniów biorących udział w konkursach programu Łowimy Talenty są przyznawane na 4 poziomach: Dyplom Laureata otrzymuje każdy nagrodzony w konkursie uczeń za najwyższe wyniki w danym konkursie. Dyplom Uznania za zdobycie bardzo dobrego wyniku w konkursie otrzyma odpowiednio uczeń, który uzyskał ponad 80% punktów w danym konkursie. Dyplom Uznania za zdobycie dobrego wyniku otrzyma uczeń, który przekroczy próg 75% punktów. Pozostali uczestnicy otrzymują Dyplom Uczestnika Konkursu. Progi mogą zostać obniżone. Wyróżnienia są przekazywane do szkół łącznie z wynikami danego konkursu. Program honoruje osiągnięcia dydaktyczne szkół i nauczycieli w postaci przyznania: Wyróżnienia dla Nauczyciela – Certyfikat Łowcy Talentów otrzyma Szkolny Koordynator Konkursu, który zgłosił uczestników i przeprowadził w swojej szkole konkurs programu Łowimy Talenty. Wyróżnienia są przekazywane łącznie z wynikami danego konkursu. Tytuł Łowcy Talentów może być przyznany również nauczycielowi przygotowującemu uczestników (laureatów) do danego konkursu, ale wyłącznie na wniosek Szkolnego Koordynatora Konkursu. Wyróżnienia dla Szkoły – Certyfikat Szkoły Łowców Talentów otrzyma szkoła ucząca przynajmniej jednego laureata konkursu programu Łowimy Talenty. Wyróżnienia są przekazywane w czerwcu. Wyróżnienia dla Szkół – Statuetka Szkoły Łowców Talentów zostanie przyznana szkołom osiągającym ponadprzeciętne wyniki w konkursach programu Łowimy Talenty. O przyznaniu wyróżnienia decyduje liczba laureatów konkursu w stosunku do liczby zgłoszonych do niego uczniów, przy założeniu, że szkoła ma więcej niż dwóch laureatów w danym konkursie i zgłosiła do niego minimum 11 uczniów. Uczniowie konkurs oceniają jako trudny i pełen zasadzek, ale bardzo się podobał. Ciekawe zadania, dające do myślenia. Podobały się pytania "z życia wzięte". Konkurs był trudny, ale niektórych odpowiedzi można się było domyślić po kontekście. Konkurs jest przejrzysty, dla części uczniów dosyć łatwy, gdyż pracowali nad testami z lat ubiegłych. Uczniowie lubią konkursy Jersz - mają wrażenie, ze mogą odnieść sukces (inaczej niż w przypadku olimpiady). Wysoki poziom i przejrzyste reguły. Władysławów, wrzesień 2021 r. Organizatorem VII edycji konkursu ALFIK HISTORYCZNY jest firma edukacyjna Łowcy Talentów – JERSZ. Konkurs przeznaczony jest dla uczniów szkół podstawowych - kla szkolnej komisji wpłaca z zebranych pieniędzy (od osoby) po 11 zł na konto: Łowcy Talentów – JERSZ GŁOGOWA 22; 62-710 Władysławów SANTANDER BP nr 29 1090 2457 0000 0001 4154 5853 Koniecznie z dopiskiem AHIWpłaty należy dokonać tuż po konkursie tj. do dnia r., za faktyczną liczbę startujących. Gdy liczba startujących zmniejszy się o więcej niż 10% zgłoszonych, opłata za każdego uczestnika wynosi 12 zł. Przyjmowane są również zgłoszenia po terminie podanym w punkcie 5 – wpłata na konto wynosi wtedy 12 zł od uczestnika. Pieniądze, które pozostały w szkole, należy przeznaczyć na organizację konkursu i nagrody szkolne. W przypadku braku wpłaty lub niedopłaty wstrzymywane są wyniki (zobacz punkt 12). Faktury VAT są wystawiane w ciągu 7 dni od momentu wniesienia opłaty za udział w konkursie, na konto Organizatora, na podstawie kompletnych danych interesanta, które zostaną dostarczone w terminie na adres e-mail biuro@ lub w formularzu zgłoszeniowym. Test konkursowy jest testem jednokrotnego wyboru zawierającym 10 zadań za 3 punkty, 10 zadań za 4 punkty i 10 za 5 punktów z odpowiedziami A, B, C, D. Jeżeli wśród nich jest poprawna, uczeń zaznacza ją na karcie odpowiedzi, jeżeli tak nie jest, zaznacza na karcie odpowiedzi E. Na starcie uczeń otrzymuje 30 punktów, za poprawną odpowiedź odpowiednio 3, 4 lub 5 punktów, za brak odpowiedzi 0 punktów, za błędną odpowiedź odejmuje się mu ¼ punktów przeznaczonych na zadanie. Zwycięzcy konkursu otrzymają nagrody: A) Wakacyjny Obóz Talentów – o wartości 1 250 zł (w tym 8% VAT), B) Wakacyjny Obóz Talentów z dopłatą, Nagrody z pkt A i B mogą nie zostać przyznane, jeśli brak jest odpowiednich funduszy wygospodarowanych w toku konkursu. C) nagrody w postaci obozu można we własnym zakresie sprzedać (przekazać) innej osobie lub zamienić na nagrodę wymienioną w punkcie C (informacja o obozie jest dostępna na stronie Dyplom laureata otrzymuje każdy nagrodzony uczeń. Odpowiednio uczeń, który uzyskał ponad 80% punktów, otrzyma dyplom uznania za zdobycie bardzo dobrego wyniku, a uczeń, który przekroczy próg 75% punktów, dyplom uznania za zdobycie dobrego wyniku w konkursie. Progi mogą zostać obniżone. Pozostali uczestnicy otrzymują dyplom uczestnika konkursu. Rozdział nagród będzie proporcjonalny do udziału uczniów z poszczególnych klas, w przypadku małej liczby startujących mogą nie być przyznane nagrody w formie obozu. Organizator zobowiązuje się przekazać wyniki najpóźniej 6 tygodni po konkursie. Reklamacje należy zgłaszać do dziewięciu tygodni po konkursie, po tym terminie materiały konkursowe zostaną zniszczone. Jeżeli uczeń jest przekonany, że jakieś zadanie (pytanie) testu konkursowego jest źle sformułowane i trudno o jednoznaczne odpowiedzi powinien to zgłosić do sprawozdania pisanego przez szkolne jury konkursu. Wypełnienie karty odpowiedzi jest częścią konkursu. Błędne wypełnienie karty nie może być podstawą do reklamacji. Organizator zastrzega sobie prawo do przeprowadzenia dodatkowego testu sprawdzającego w przypadku wyników wskazujących na brak samodzielnej pracy uczestników konkursu, a w szczególnie rażących przypadkach do dyskwalifikacji szkoły. Pełnoletni uczestnicy oraz rodzice i opiekunowie prawni niepełnoletnich uczestników, w chwili wniesienia opłaty za uczestnictwo w konkursie, wyrażają zgodę na przetwarzanie danych osobowych uczestnika (klasa oddział i numer w dzienniku) na potrzeby realizacji konkursu. Testy konkursowe z kartami odpowiedzi i instrukcją dla Szkolnego Koordynatora Konkursu zostaną przesłane do szkół do dnia r. W przypadku braku przesyłki w w/w terminie wymagany jest kontakt do godziny 12:00 na biuro@ Konkurs należy przeprowadzić zgodnie z regulaminem i instrukcją, która będzie przesłana wraz z materiałami konkursowymi. Instrukcja może wprowadzić drobne zmiany regulaminu. Na stronie znajduje się aktualny regulamin konkursu ALFIK HISTORYCZNY. Informacje na temat przebiegu konkursu i jego zmian np. terminu będą aktualizowane na bieżąco na stronie W czasie trwania konkursu, uczeń może mieć ze sobą czystą kartkę i wykorzystać ją jako brudnopis. Komisja winna sprawdzić kartki uczniów przed rozpoczęciem się konkursu. Uczniowie nie mogą się wymieniać kartkami, ani korzystać w czasie pracy z niedozwolonych materiałów i pomocy dydaktycznych oraz z kalkulatora i środków łączności, w tym z telefonów komórkowych, smartfonów itp. Nauczyciel (Szkolny Koordynator Konkursu) może zgłosić uczniów do konkursu wysyłając internetowe zgłoszenie przez formularz który znajduje się poniżej lub w przypadku problemów klikając poniższy link Alfik Historyczny(otwiera formularz na pełnym ekranie) do dnia r. Koszt uczestnictwa jednego ucznia w konkursie to 12 zł. Warunkiem przystąpienia szkoły do konkursu jest udział w nim minimum 11 uczniów (szkoły, nie klasy). Dwie lub kilka szkół mogą zgłosić wspólnych uczestników, wówczas konkurs odbędzie się w jednej z nich (w tej, która wyśle zgłoszenie). Po zgłoszeniu szkoły do konkursu, Szkolny Koordynator otrzyma przesyłkę zawierającą dokładną instrukcję przeprowadzenia konkursu, karty odpowiedzi, kopertę – sprawozdanie i zaklejoną kopertę z testami. Otrzymaną przesyłkę należy otworzyć natychmiast, natomiast zaklejoną kopertę z testami dopiero po wypełnieniu przez uczestników danych osobowych na kartach odpowiedzi podczas konkursu. W przypadku braku przesyłki do dnia r. wymagany jest kontakt na biuro@ O szczegółach konkursu czytaj w regulaminie dostępnym w zakładce po boku. Edycje konkursu i odpowiedzi2014201520162017201820192022Życząc Wam sukcesów, serdecznie zapraszamy do udziału w Ogólnopolskim Konkursie ALFIK HISTORYCZNY! Pozdrawiamy! Komitet Organizacyjny Konkursu Łowcy Talentów - Jersz

HISTORIA W GIMNAZJUM I SZKOLE PODSTAWOWEJ - 4. EUROPA I AMERYKA W XVII I XVIII WIEKU. 4. EUROPA I AMERYKA W XVII I XVIII WIEKU. Data publikacji: Nov 14, 2019 4:34:32 AM. absolutyzm. monarchia parlamentarna. Anglia i Francja w XVII w. - grupowanie. oświecenie. „Długi wiek XIX” albo „epoka XIX w.” to dość dziwna epoka. Wbrew nazwie zaczęła się w wieku XVIII, a skończyła w XX. Za jej początek uważa się rewolucję francuską (1789 r.), a za zakończenie – I wojnę światową (1914-1918). Co więcej, w większości podręczników szkolnych okres ten włączony jest do nowożytności. Dlaczego więc historycy uznają okres 1789-1914 (1918) za osobną epokę? W tym okresie świat się zmienił – szybko i wyraźnie. Po pierwsze, zmieniły się warunki życia ludzi. Dokonano wielu odkryć i wynalazków – wiek XIX nazywany jest „wiekiem pary i elektryczności”. Pojawiły się zupełnie nowe sposoby podróżowania (kolej, samolot, samochód) i komunikowania się (telegraf, telefon, radio). Po drugie, rewolucja obaliła zasady i autorytety trwające od wieków, a zamiast nich pojawiły się nowe mocarstwa i nowe ideologie. Dla Polski był to okres niewoli narodowej. W podstawie programowej z historii dla szkoły podstawowej epoka ta jest omówiona w ośmiu działach. Pod każdym z nich znajdziesz tematy notatek zamieszczonych na tej stronie lub planowanych do opublikowania w niedługim czasie [najedź kursorem na temat notatki, a przekonasz się, czy notatka jest już dostępna]. DLA NAUCZYCIELI: w nawiasach kwadratowych przy tematach notatek wskazane są punkty podstawy programowej. 15. Wielka rewolucja we Francji. – Rewolucja francuska 1789-1799 [ 16. Epoka napoleońska. – Okres napoleoński [ – Napoleon a Polska [ 19. Europa po kongresie wiedeńskim. – Kongres wiedeński 1814-1815 [ – „Wiek pary i elektryczności” [ – Skutki rewolucji przemysłowej 20. Ziemie polskie w latach 1815-1848. – Królestwo Polskie 1815-1830 [ – Powstanie listopadowe 1830-1831 [ – Główne nurty Wielkiej Emigracji [ 21. Europa w okresie Wiosny Ludów. – Wiosna Ludów [ – Wiosna Ludów na ziemiach polskich [ 22. Powstanie styczniowe. – Powstanie styczniowe 1863-1864 [ 23. Europa i świat w II połowie XIX i na początku XX wieku. – Zjednoczenie Włoch i Niemiec [ – Wojna secesyjna w USA 1861-1865 [ – Ekspansja kolonialna XIX wieku [ – Ideologie XIX wieku: liberalizm, socjalizm, nacjonalizm, konserwatyzm [ – Świat na przełomie wieków [ 24. Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku. – Polacy pod zaborami [ – Życie polityczne pod zaborami w końcu XIX wieku [ – Rewolucja 1905 [

Zrób własne ćwiczenie! Portal Wordwall umożliwia szybkie i łatwe tworzenie wspaniałych materiałów dydaktycznych. Nowe ideologie w XIX wieku - Nowe ideologie w XIX wieku - Nowe ideologie i ruchy społeczne w 2 poł. XIX wieku - Ideologie społeczno-polityczne w XIX wieku.

Gospodarka w pierwszej połowie XIX wieku Po zakończeniu wojen napoleońskich w Europie nastąpiła recesja gospodarcza. Była ona związana głównie z kryzysem w przemyśle tekstylnym i metalowym oraz w rolnictwie. Problemy te spowodowały spadek koniunktury w przemyśle. Problemem były też słabe zbiory importowanej z USA bawełny. Odbiło się to szczególnie na Wielkiej Brytanii, której przemysł tekstylny był w dużym stopniu uzależniony od niej. Szczyt kryzysu nastąpił w latach 1846-1847. Załamanie się rynku, spowodowane przez zarazę ziemniaczaną i wielki nieurodzaj zbóż, było jedną z głównych przyczyn Wiosny Ludów. Okres po wojnach napoleońskich charakteryzował się także wzrostem wolnej konkurencji. W wyniku tego upadło wiele małych przedsiębiorstw. Często na rynku pozostawały tylko te wielkie, korzystające często z pomocy i opieki państwa. Zapoczątkowało to proces „koncentracji kapitału”, który miał jeszcze przybrać na sile w drugiej połowie tego stulecia. Zyskujące coraz większe możliwości wielkie przedsiębiorstwa, zaczęły popierać i wspierać finansowo postęp naukowo-techniczny. Działanie to zapewniało im pozostanie na wolnym rynku, gdyż stosując innowacyjne technologie mogli zmniejszyć koszt produkcji, lub polepszyć jakość swych wyrobów. Między innymi dzięki tym działaniom, w początkach XIX wieku pojawiły się nowe wynalazki, które wpłynęły na rozwój i industrializację świata. Najważniejszymi wynalazkami tamtych czasów był statek parowy, lokomotywa Stephensona, odkrycie zjawiska indukcji elektrycznej, zbudowanie pierwszego telegrafu przez G. Morse’a. Na rozwój przemysłu wydobywczego duży wpływ miało powstanie pierwszych wież wiertniczych. Nowe wynalazki i technologie powodowały duże zmiany w różnych gałęziach przemysłu. W Anglii zmechanizowano przemysł włókienniczy, co spowodowało wyparcie wyrobów tradycyjnego rzemiosła. Dzięki temu towary stały się bardziej dostępne i tańsze. W efekcie poprawiła się higiena, czego skutkiem było wydłużenie ludzkiego życia. Jednak mechanizacja przemysłu powodowała również niepokoje społeczne, gdyż maszyny często zabierały pracę ludziom. Zresztą sytuacja robotników była bardzo trudna. W państwach brak było jakiegokolwiek prawodawstwa socjalnego, co powodowało samowolę pracodawców. Znacznie wydłużył się dzień pracy, a w fabrykach często zatrudniano dzieci (gdyż można im było mniej płacić). Gospodarka pierwszej połowy XIX wieku charakteryzowała się daleko idącą ochroną własnych rynków przez poszczególne państwa. Odbywało się to głównie przy pomocy zaporowych ceł, lub poprzez całkowity zakaz sprowadzania określonych towarów. Dopiero w 1846 roku, Wilka Brytania jako pierwsza zniosła cła protekcyjne. Był to początek odejścia od zasady merkantylizmu (cła ochronne), na rzecz leseferyzmu, czyli wolnej konkurencji (leisser faire – pozwolić działać). Ważną przemianą, jaka nastąpiła w początkach XIX wieku, była powolna utrata przez rolnictwo dominującej roli w gospodarce wielu państw. Wiązało się to z osłabieniem roli dawnej szlachty i wzmocnieniem miejskiej burżuazji. W większości krajów zniesiono poddaństwo i przeprowadzono uwłaszczenie chłopów. Był to konieczny warunek industrializacji, gdyż dawni mieszkańcy wsi poszukując lepszych warunków życia przenosili się do miast, gdzie znajdowali pracę w wielkich fabrykach. Okres uwłaszczenia chłopów można uznać za początek kapitalizmu. Zniesienie poddaństwa spowodowało wielki wzrost migracji ze wsi do miast i znacznie przyspieszyło proces urbanizacji. Rozwój kapitalizmu w drugiej połowie XIX wieku Ze względu na rosnącą konkurencję, by móc utrzymać się na rynku, burżuazja i kapitalistyczne państwa przeznaczały ogromne sumy pieniędzy na badania naukowe. Spowodowało to wielki rozwój wynalazczości. Zmodernizowano przemysł hutniczy poprzez modernizację sposobu wytopu stali, powstanie pierwszych pieców hutniczych i pieców regencyjnych (piece martenowskie). Rozwinął się także szybki przepływ informacji, czego przykładem mogło być położenie kabla telegraficznego między USA a Wielką Brytanią. Graham Bell w 1876 roku wynalazł telefon. Rozwijał się także szybki transport, głównie dzięki udoskonaleniu kolei, oraz wynalezieniu silnika spalinowego. Pod koniec XIX wieku powstał pierwszy samochód oraz silnik wysokoprężny stworzony przez R. Diesla. Powstawało także wiele urządzeń ułatwiających codzienne ludzkie życie, czego przykładem może być lodówka. W XIX wieku nastąpił też wielki rozwój badań nad prądem. Powstała pierwsza prądnica o stałej mocy, a Tomasz Edison wynalazł żarówkę, oraz stworzył pierwszą elektrownię na prąd zmienny XIX wiek charakteryzował się także rozwojem i upowszechnieniem edukacji. Działo się tak, gdyż państwo potrzebowało silnej i sprawnej administracji, natomiast przemysłowcy umiejących czytać robotników. W związku z tym w wielu krajach pojawił się obowiązek szkolny. Wiek XIX jest także stuleciem postępu medycyny. Odkryto bakterie i wynaleziono szczepionki (L. Pasteur), promienie X (W. Roentgen) czy witaminy (Polak K. Funk). Wraz z rozwojem medycyny nastąpiła także zdecydowana poprawa w dziedzinie higieny. Czynniki te spowodowały eksplozje demograficzną. Ludność świata zwiększała się w niespotykanym dotąd tempie, co powodowało liczne problemy społeczne, ale pozwalało także na kolonizację i zagospodarowanie nowych przestrzeni takich jak Syberia, Dziki Zachód, czy Australia. Kolejną charakterystyczną dla gospodarki drugiej połowy XIX wieku cechą, była koncentracja produkcji i zastąpienie wolnej konkurencji przez gospodarkę monopolistyczną, czyli taką, gdzie dominującą pozycję osiągało jedno lub kilka największych przedsiębiorstw. Monopole, czyli zrzeszenia fabryk i spółek, stawały się jedynymi producentami określonych towarów i mogły dyktować ich ceny. W tym czasie powstawały związki przedsiębiorstw, takie jak kartel, czyli zrzeszenie niezależnych, wolnych zakładów, syndykat będący zrzeszeniem przedsiębiorstw, które wspólnie kupują i sprzedają. Powstawały także trusty zrzeszające kilka przedsiębiorstw mających wspólny zarząd, oraz koncerny, które zrzeszały przedsiębiorstwa z różnych gałęzi gospodarki (wszystkie etapy produkcji dobra finalnego, na przykład od wydobycia, przez hutnictwo, do budowy statków) Wielkie firmy potrzebowały też często dodatkowego kapitału na swój dalszy rozwój. Spowodowało to powstawanie spółek akcyjnych, w których każdy, najmniejszy nawet akcjonariusz miał swój niewielki udział i mógł partycypować w zyskach. Wiek XIX charakteryzował się także poszukiwaniem nowych surowców i nowych źródeł energii. Wiek XIX nazywany jest często stuleciem pary i elektryczności. W związku ze zwiększającym się zapotrzebowaniem na energię zwiększano wydobycie węgla, tworzono elektrownie wodne, wykorzystywano coraz więcej stali, czy ropy naftowej (powstała lampa naftowa Ignacego Łukasiewicza). Wynalazcy zaczęli także poszukiwać coraz szybszej i sprawniejszej łączności, czego skutkiem było powstanie wielkich kanałów: sueskiego, kilońskiego i panamskiego. Wynaleziono radio i telegram. Bracia Wright wynaleźli także samolot, a wcześniej stworzono pierwsze balony. W XIX wieku nastąpił wielki postęp cywilizacyjny i związany z nim rozwój nauki. Pojawiła się teoria ewolucji Darwina, pozytywizm A. Comte’a czy liberalizm J. S. Milla, będący uzasadnieniem wolnego rynku. Szerokie masy społeczeństwa zaczęły mieć dostęp do zdobyczy cywilizacji, nastąpił rozwój kultury masowej. W kwestiach społecznych ważnym wydarzeniem była walka o emancypacje kobiet (sufrażystki). Zaczęto tworzyć także ustawodawstwo socjalne, którego głównymi przejawami był zakaz pracy dzieci, powszechność ubezpieczeń, oraz prawo do strajku. XIX wiek stworzył także nowe potęgi gospodarcze na mapie politycznej świata. USA po otrząśnięciu się z wojny domowej, zaczęło dominować w światowej gospodarce i handlu. Po zjednoczeniu w 1871 roku wzbogacone francuską kontrybucja Niemcy zaczęły zyskiwać coraz większe znaczenie w świecie, co spowodowało ich dążenie do nowego podziału kolonialni. Japonia po tym jak została zmuszona przez USA do wyjścia z izolacjonizmu, poprzez reformy „Meidżi” weszła na drogę kapitalistycznego rozwoju. Główne pojęcia i teorie polityczne wiążące się z XIX-wiecznym rozwojem gospodarczym to imperializm, czyli dążenie do politycznego, lub ekonomicznego dominowania wielkich mocarstw nad resztą świata, oraz kolonializm będący skutkiem gospodarki kapitalistycznej i nacjonalistycznych tendencji mocarstw. W wieku XIX powstały także nowoczesne formy ustrojowe, takie jak monarchia konstytucyjna czy republika parlamentarna, często o charakterze parlamentarno-gabinetowym. W związku z tym powstały także wielkie partie polityczne o ogólnonarodowym programie. HLUE. 79 483 372 361 233 453 399 230 178

europa i świat w ii połowie xix wieku