Charakteristika. Ide o nevysoké stredohorské pásmo dlhé asi 100 kilometrov. Malé Karpaty začínajú v Bratislave na Dunaji (pásom od územia severne od Devína po Bratislavský hradný kopec) a tiahnu sa až po Nové Mesto nad Váhom a Bzince pod Javorinou, kde sa končia horskou skupinou Nedze. Šírka pohoria je relatívne malá.

Miejsce na naklejkę z kodem szkoły MGE-R1_1P-082 EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 150 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 19 stron (zadania 1 - 35) oraz barwną mapę. Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki, lupy i kalkulatora. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. Życzymy powodzenia! MAJ ROK 2008 Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie 60 punktów Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy PESEL ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO 2 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadania od 1. do 9. wykonaj na podstawie załączonej barwnej mapy przedstawiającej fragment Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Zadanie 1. (1 pkt) Na fotografii znajduje się fragment terenu przedstawionego na barwnej mapie szczegółowej. o Odczytaj z mapy i podaj nazwę własną akwenu oznaczonego na fotografii literą A. Jezioro Tałty o Zaznacz poprawne zakończenie zdania. Na fotografii literą B oznaczono A. drogę krajową. B. drogę wojewódzką. C. linię kolejową. D. szlak turystyczny. Zadanie 2. (1 pkt) Podaj nazwy dwóch rodzajów skal przedstawionych w legendzie mapy. o o liczbowa liniowa Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 3 Zadanie 3. (2 pkt) Podaj nazwy metod kartograficznych, za pomocą których przedstawiono na mapie: Np. o o o obszary leśne metoda powierzchniowa szlaki kajakowe metoda sygnaturowa głębokości o tych samych wartościach w jeziorach metoda izarytmiczna Zadanie 4. (1 pkt) Powierzchnia Jeziora Łuknajno zajmuje na mapie w skali 1:200000 obszar 1,7 cm2. Oblicz powierzchnię jeziora w terenie. Wynik podaj w km2. Zapisz obliczenia. Miejsce na obliczenia: 1 cm - 2 km 1 cm2 - 4 km2 1,7 cm2 - x x= 1,7 cm2 x 4 km2 1 cm2 x = 6,8 km2 2 Odpowiedź Powierzchnia jeziora w terenie wynosi 6,8 km Zadanie 5. (1 pkt) Zaznacz dwa typy jezior polodowcowych, występujących na obszarze objętym mapą. A. morenowe B. krasowe C. cyrkowe D. rynnowe E. tektoniczne Zadanie 6. (1 pkt) Jezioro Mikołajskie jest jednym z częściej wykorzystywanych akwenów żeglarskich w Polsce. Podaj na podstawie mapy dwie przyrodnicze cechy Jeziora Mikołajskiego, świadczące o jego atrakcyjności dla turystyki. Np. 1. Jezioro Mikołajskie jest połączone w sposób naturalny z innymi jeziorami, co umożliwia dłuższą i bardziej urozmaiconą żeglugę. 2. Jezioro to ma odpowiednią dla żeglugi głębokość sięgającą 20-30 m. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 1. 1 2. 1 3. 2 4. 1 5. 1 6. 1 4 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 7. (2 pkt) a) Wykorzystaj mapę i podaj czynnik sprzyjający eutrofizacji Jeziora Łuknajno. Np. Obecność kanałów melioracyjnych i pól uprawnych na obszarach położonych wokół jeziora sprzyja gromadzeniu nawozów sztucznych zmywanych z pól. b) Zaznacz poprawne zakończenie zdania. Skutkiem procesu eutrofizacji jezior jest A. przyspieszenie rozwoju glonów zabarwiających wodę na zielonkawy kolor. B. wzrost zawartości tlenu na skutek rozkładu materii organicznej. C. wzrost zasolenia wód jeziora. D. spowolnienie odkładania osadów na dnie jeziora. Zadanie 8. (1 pkt) Wymień na podstawie mapy dwie cechy świadczące o młodoglacjalnej rzeźbie obszaru przedstawionego na mapie. Np. 1. Obszar ten charakteryzuje urozmaicona rzeźba (wzniesienia morenowe i stosunkowo płaskie, zalesione sandry na przedpolu moren). 2. Występowanie jezior morenowych, rynnowych i wytopiskowych. Zadanie 9. (1 pkt) Podaj dwa przykłady działań, które powinny być podejmowane w Mazurskim Parku Krajobrazowym, aby nie doprowadzić do zniszczenia lub silnego przekształcenia unikalnego krajobrazu tego obszaru. Np. 1. Wspieranie przez władze lokalne rozwoju agroturystyki zamiast budowy dużych hoteli i ośrodków. 2. Wyznaczanie miejsc odpoczynku, aby ograniczyć ,,dziką turystykę" (pola namiotowe, kempingi). Zadanie 10. (2 pkt) Oblicz wysokość górowania Słońca nad horyzontem Warszawy (52?N, 21?E) w dniach 22 czerwca i 22 grudnia. Zapisz obliczenia. Miejsce na obliczenia: 22 czerwca: h = 90? - ? + 23?27' h = 90? - 52? + 23?27' h = 61?27' 22 grudnia: h = 90? - ? - 23?27' h = 90? - 52? - 23?27' h = 14?33' Odpowiedź Wysokość górowania Słońca nad horyzontem Warszawy wynosi w dniu 22 czerwca 61?27', a w dniu 22 grudnia 14?33'. Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 5 Zadanie 11. (2 pkt) a) Wymień, w kolejności od Słońca, nazwy planet typu ziemskiego. Merkury, Wenus, Ziemia, Mars b) Podaj dwie różnice między planetami typu ziemskiego a pozostałymi planetami w Układzie Słonecznym. Np. 1. Merkury, Wenus, Ziemia, Mars są planetami skalnymi a Jowisz, Saturn, Uran i Neptun gazowymi. 2. Okres obrotu dookoła własnej osi Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna jest krótszy (szybciej rotują). Zadanie 12. (2 pkt) Fotografia przedstawia fragment wybrzeża zachodniej Francji. A B a) Wymień nazwy elementów budowy wybrzeża wysokiego oznaczonych na fotografii literami A i B. A. klif B. platforma abrazyjna b) Podaj nazwę procesu, który doprowadził do utworzenia elementu wybrzeża oznaczonego na fotografii literą A. abrazja Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 7. 2 8. 1 9. 1 10. 2 11. 2 12. 2 6 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 13. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery. Przyporządkuj obszarom oznaczonym na mapie literami A i B po dwa zjawiska lub procesy geologiczne, dobierając je z wymienionych poniżej. 1. Powstawanie głębokiej szczeliny, wzdłuż której wylewa się lawa bazaltowa zastygająca na krawędziach płyt. 2. Podsuwanie się jednej płyty litosfery pod drugą i wtapianie się jej w płaszcz. 3. Powstawanie rowów oceanicznych na skutek zstępujących prądów konwekcyjnych. 4. Odtwarzanie się skorupy oceanicznej w strefie ryftu. 5. Zderzanie się kontynentalnych płyt litosfery. Zjawiska lub procesy geologiczne (wpisz numery) o o o o Obszar na mapie A 1 4 2 3 B Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 7 Zadanie 14. (1 pkt) Zaznacz metodę, która służy do określania wieku względnego skał i zdarzeń geologicznych na Ziemi. Metody: A. Izotopowa 238U B. Paleontologiczna C. Dendrochronologiczna D. Izotopowa 14C Zadanie 15. (1 pkt) Wymień metodę określania wieku bezwzględnego zdarzeń geologicznych, którą należy zastosować, aby zbadać wiek powstania oraz wiek zaniku obecnie zarośniętej misy jeziornej na Pojezierzu Mazurskim. Nazwę metody wybierz spośród podanych w zadaniu 14. Metoda izotopowa C14 Zadanie 16. (2 pkt) Przyporządkuj danym klimatycznym w tabeli nazwy następujących meteorologicznych: Białystok, Nowy Targ, Poznań, Świnoujście. Miesiące I II III IV 8,0 39 6,6 43 5,9 60 6,7 37 V VI VII VIII IX X XI 3,3 35 3,9 46 0,6 47 1,4 37 XII 0,0 38 0,9 55 -3,0 47 -2,4 36 8,5 517 8,0 628 5,6 864 7,0 522 stacji Nazwa stacji T -1,4 -0,5 3,0 O 35 26 32 Rok Poznań 13,8 17,1 19,2 17,7 13,5 8,6 53 49 76 56 46 32 Świnoujście T -0,6 -0,1 2,5 O 49 35 39 11,4 15,2 17,7 16,7 13,8 8,7 47 55 78 76 51 54 Nowy Targ T -5,2 -4,7 0,1 O 52 45 45 11,7 14,3 15,9 14,7 11,3 6,2 83 111 136 112 72 54 Białystok T -4,1 -3,2 0,7 O 30 24 27 13,3 16,5 18,4 16,7 12,6 7,0 46 64 80 67 37 37 T - średnia temperatura powietrza w ?C O - opady atmosferyczne w mm Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 13. 2 14. 1 15. 1 16. 2 8 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 17. (2 pkt) Wykres przedstawia zawartość w atmosferze ziemskiej wybranego składnika gazowego. Wysokość nad poziomem morza Liczba cząsteczek w 1 cm3 powietrza a) Podaj nazwę składnika gazowego, którego zawartość w atmosferze przedstawiono na wykresie. Nazwę składnika dobierz z podanych poniżej. dwutlenek siarki, para wodna, ozon, dwutlenek węgla ozon b) Podaj nazwę warstwy atmosfery, w której występuje największa koncentracja tego składnika. stratosfera Zadanie 18. (2 pkt) Przyporządkuj każdemu ze skutków działalności rzeki odpowiedni proces, który bezpośrednio doprowadza do jego powstania. Skutek: A. stożek napływowy B. meander C. dolina V-kształtna D. kaptaż Proces: 1. erozja boczna i akumulacja 2. erozja wgłębna 3. erozja wsteczna 4. transport 5. akumulacja C. 2 D. 3 A. 5 B. 1 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 9 Zadanie 19. (1 pkt) Układ sieci rzecznej w Polsce cechuje asymetria dorzeczy dwóch największych rzek, a sieć rzeczna na obszarze nizin Polski wykazuje układ zarówno południkowy, jak i równoleżnikowy. Zaznacz dwa czynniki, które wpłynęły na opisany układ sieci rzecznej na nizinach Polski. A. Pochylenie obszaru Polski z SE ku NW. B. Obecność kanałów i rowów melioracyjnych. C. Eksploatacja złóż surowców mineralnych. D. Występowanie wału i niecek tektonicznych. E. Zbliżony do równoleżnikowego przebieg pradolin. Zadanie 20. (2 pkt) Polska jest krajem o małych zasobach wód, zarówno powierzchniowych, jak i podziemnych. Działalność człowieka może prowadzić do zmniejszenia zasobów wody, ale może także przynosić skutki pozytywne. Zaproponuj trzy możliwe do realizacji działania, które powinny być stosowane w Polsce w celu powiększenia lub odtwarzania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych. Np. 1. Stosowanie zamkniętych obiegów wody w procesach przemysłowych. 2. Oszczędzanie wody w gospodarstwach domowych, np. poprzez zakładanie wodomierzy i dbanie o szczelność armatury. 3. Budowa zbiorników retencyjnych na rzekach w celu zwiększenia możliwości zaopatrywania w wodę ludności i rolnictwa w okresach niskich stanów wody. Zadanie 21. (2 pkt) Za przyczynę globalnego ocieplenia uznaje się wzrost zawartości w powietrzu gazów cieplarnianych. Wymień trzy rozwiązania, służące ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Np. 1. Zwiększenie w bilansie energetycznym i odnawialnych źródeł energii. emisji CO2 do atmosfery. udziału energetyki jądrowej 2. Respektowanie umów międzynarodowych zobowiązujących do zmniejszenia 3. Stosowanie zachęt ekonomicznych dla inwestorów podejmujących działania proekologiczne. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 17. 2 18. 2 19. 1 20. 2 21. 2 10 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 22. (2 pkt) Duże miasta odznaczają się wyższą temperaturą w porównaniu z obszarami podmiejskimi. Zjawisko to nazywane ,,miejską wyspą ciepła" ilustruje na przykładzie Warszawy poniższy rysunek. Izotermy średniej rocznej temperatury powietrza w Warszawie dla lat 1961-1980. a) Podaj dwie przyczyny powstawania ,,miejskiej wyspy ciepła". Np. 1. Emisja ciepła z budynków ogrzewanych zimą oraz wykorzystywanych w miastach środków transportu. 2. Silniejsze nagrzewanie się w ciągu słonecznego dnia betonowych budynków i ulic niż otaczających ich terenów pokrytych roślinnością. b) Konsekwencją ,,miejskiej wyspy ciepła" oraz emisji zanieczyszczeń powietrza jest ukształtowanie się lokalnego klimatu miasta. Skreśl w nawiasach określenia błędne, aby cechy klimatu miasta były prawdziwe. Klimat miasta w porównaniu terenami podmiejskimi odznacza się cechami: - (wyższymi / niższymi) sumami opadów - bryzą miejską, która wieje (od centrum / ku centrum) miasta. Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 11 Zadanie 23. (2 pkt) Na diagramie zaznaczono procentowy udział wyznawców głównych religii na świecie. chrześcijaństwo islam hinduizm pozostałe religie 0 20 40 60 80 100 Udział wyznawców głównych religii na świecie w % Uzupełnij legendę diagramu, wpisując w wyznaczone miejsca nazwy religii, które dobierz z podanych poniżej. hinduizm, islam, judaizm, chrześcijaństwo Zadanie 24. (2 pkt) Jednym z czynników sprzyjających zaludnianiu obszarów Ziemi jest nadmorskie położenie. Na świecie ponad połowa ludności mieszka w pasie 200 km od wybrzeża, który stanowi zaledwie 21% powierzchni zamieszkałych kontynentów. Uzasadnij, podając dwa argumenty, przyczyny dużej koncentracji ludności na wybrzeżach morskich. Np. 1. Występowanie sprzyjających rozwojowi rolnictwa żyznych gleb w deltach rzek uchodzących do mórz. 2. Nadmorskie położenie umożliwia połowy ryb oraz marikulturę, które zwiększają możliwości wyżywienia ludności. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 22. 2 23. 2 24. 2 12 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 25. (2 pkt) Na mapie przedstawiono ludność Polski według województw w 2000 r. oraz prognozę zmian liczby ludności do roku 2030. Przyporządkuj do podanych w tabelach przyczyn zmian liczby ludności po dwa spośród wymienionych województw. dolnośląskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie, małopolskie, warmińsko-mazurskie Województwa o przewidywanym spadku liczby ludności Przyczyna zmniejszania się liczby ludności Upadek tradycyjnych gałęzi przemysłu, niedostateczne tempo inwestycji gospodarczych, ujemny przyrost naturalny, ujemne saldo migracji. o o Województwa dolnośląskie świętokrzyskie Województwa o przewidywanym wzroście liczby ludności Przyczyna wzrostu liczby ludności Duży na tle kraju przyrost naturalny tradycyjnych społeczności wiejskich. o o Województwa małopolskie podkarpackie Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 13 Zadanie 26. (2 pkt) Wykresy przedstawiają strukturę pracujących w gospodarce w wybranych czterech województwach Polski w 2006 roku. Wpisz obok wykresów oznaczonych numerami od 1 do 4 nazwy podanych województw. lubelskie, mazowieckie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie 1. warmińsko- mazurskie 2. wielkopolskie 3. mazowieckie 4. lubelskie Polska 0 20 40 60 Pracujący w % ogółem 80 100 przemysł i budownictwo usługi rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybołówstwo, rybactwo Zadanie 27. (2 pkt) Przyporządkuj podanym surowcom mineralnym wybrane obszary ich eksploatacji. 1. Zagłębie Appalaskie, Zagłębie Donieckie, Nizina Chińska A. gaz ziemny B. ropa naftowa C. węgiel kamienny D. węgiel brunatny 2. basen Zatoki Gwinejskiej, basen Jez. Maracaibo, Zatoka Meksykańska 3. Nadrenia, Zagłębie Podmoskiewskie, Sudety 4. Ziemia Arnhema w Australii, Masyw Centralny we Francji, rejon Jez. Huron i Athabaska 5. południowy Ural, Półwysep Jamał, szelf Morza Północnego u wybrzeży Holandii A. 5 B. 2 C. 1 25. 2 26. 2 D. 3 27. 2 Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 14 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 28. (2 pkt) Mapa przedstawia rozmieszczenie głównych jednostek tektonicznych Polski. a) Uzupełnij tabelę, wpisując obok każdego z podanych surowców nazwę jednostki tektonicznej, na obszarze której dany surowiec jest eksploatowany. Nazwy jednostek dobierz z podanych. niecka brzeżna, zapadlisko przedkarpackie, monoklina przedsudecka, zapadlisko śląsko-krakowskie b) Podaj numery, którymi jednostki te oznaczono na mapie. Surowiec mineralny Rudy miedzi Siarka Nazwa jednostki tektonicznej Numer jednostki na mapie monoklina przedsudecka zapadlisko przedkarpackie 13 16 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 15 Zadanie 29. (2 pkt) Tabela przedstawia cechy rolnictwa wybranych krajów świata w latach 2002-2004. Powierzchnia użytków rolnych w ha na 1 mieszkańca Ludność aktywna zawodowo w rolnictwie w % ogółu ludności Zużycie nawozów sztucznych w kg na 1 ha użytków rolnych Kraj Plony pszenicy w dt/ha Grunty orne na 1 ciągnik w ha Australia Chiny Dania Kanada Niemcy Świat 22,7 0,43 0,50 2,18 0,21 0,81 2,2 38,6 1,7 1,1 1,0 21,1 4,0 66,5 161,2 37,7 162,7 28,2 17,0 42,0 71,4 26,2 81,7 29,4 153 154 18,5 62,3 12,5 52,6 a) Na podstawie tabeli podaj przykład kraju, który prowadzi ekstensywną gospodarkę rolną. Kraj: Australia (lub Kanada) b) Przedstaw dwa argumenty potwierdzające ekstensywny typ rolnictwa w wybranym przez Ciebie kraju. Argumenty: Np. 1. Ekstensywny typ rolnictwa potwierdza duża powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 mieszkańca. 2. Uzyskiwane w rolnictwie ekstensywnym plony pszenicy są niskie - tu wynoszą poniżej średniej wartości plonów na świecie. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 28. 2 29. 2 16 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 30. (2 pkt) Diagram ilustruje strukturę zasiewów zbóż na świecie w latach 1998-2000. 1% żyto Owies 2% Proso 5% Sorgo 6% pozostałe 8% jęczmień 33% pszenica Kukurydza 21% 23% ryż Uzupełnij diagram, wpisując w wyznaczonych miejscach nazwy podanych zbóż. jęczmień, pszenica, ryż, żyto Zadanie 31. (2 pkt) Wymień dwie bariery, na jakie napotyka rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce oraz dwie korzyści, wynikające z rozwoju tego typu rolnictwa. Bariery: Np. 1. Zanieczyszczenie środowiska uniemożliwia produkcję ekologicznej żywności na wielu obszarach. 2. Niedostateczne wykształcenie rolników i brak wiedzy o ekologicznej produkcji w rolnictwie. Korzyści: Np. 1. Rolnictwo ekologiczne zapewnia mniejszą ingerencję człowieka w środowisko przyrodnicze, gdyż ogranicza stosowanie nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin. 2. Rolnictwo ekologiczne dostarcza zdrowszą żywność. Zadanie 32. (2 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy portów specjalizujących się w przeładunkach wymienionych w tabeli towarów. A. Ustka B. Gdańsk-Port Północny C. Gdynia D. Szczecin-Świnoujście Specjalizacja portów węgiel kamienny, ropa naftowa węgiel kamienny, rudy metali, surowce chemiczne, zboża drobnica, zboża, drewno Port Gdańsk-Port Północny Szczecin-Świnoujście Gdynia Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 17 Zadanie 33. (2 pkt) Organizacje pozarządowe są ważnym partnerem rządów i samorządów terytorialnych w rozwiązywaniu problemów, dotyczących spraw lokalnych i ogólnoświatowych. a) Podaj cechę organizacji pozarządowych, która odróżnia ich działalność od innych organizacji funkcjonujących na świecie. Np. Działalność na rzecz społeczeństwa, nie dla zysku, często oparta na pracy wolontariuszy. b) Podaj dwie nazwy organizacji pozarządowych, wybierając je spośród podanych poniżej. ONZ, Czerwony Krzyż, FAO, Greenpeace, Grupa Wyszehradzka Czerwony Krzyż, Greenpeace Zadanie 34. (2 pkt) Na mapie zaznaczono obszary wybranych współczesnych konfliktów zbrojnych i sporów terytorialnych. Uzupełnij poniższą tabelę, podając nazwy państw, stanowiących strony konfliktów zbrojnych lub sporów terytorialnych oraz litery, którymi oznaczono na mapie obszary ich występowania. Obszar konfliktu lub sporu Kaszmir Kuryle Nazwy krajów stanowiących strony konfliktów lub sporów Litera na mapie Indie / Pakistan Rosja / Japonia Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 30. 2 31. 2 32. 2 33. 2 34. 2 B A 18 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony Zadanie 35. (2 pkt) W latach 1960-1970 w miejscowości Asuan wybudowano na Nilu potężną tamę o wysokości 111 metrów, która spiętrza w powstałym zbiorniku retencyjnym 160 mld m3 wody. Inwestycja stała się dużą pomocą dla regionu, ale spowodowała także negatywne skutki zarówno przyrodnicze, jak i gospodarcze, które wystąpiły poniżej tamy w dolinie dolnego Nilu oraz powyżej tamy, na południe od Asuanu. Uzupełnij schemat, wpisując w wolne pola numery, którymi oznaczono skutki, jakie wystąpiły w dolinie Nilu na obszarach zaznaczonych na mapie literami A i B po utworzeniu tamy i sztucznego Zbiornika Nasera. 1. Wzrost ilości akumulowanych aluwiów. 2. Likwidacja niebezpieczeństwa powodzi. 3. Konieczność przesiedlenia ludności w związku z nową inwestycją. 4. Wzrost wilgotności powietrza. 5. Zmniejszenie ilości transportowanych aluwiów. 6. Umożliwienie całorocznego kontrolowania nawadniania. 7. Zasolenie gleb. Nr zadania Wypełnia Maks. liczba pkt egzaminator! Uzyskana liczba pkt 35. 2 Egzamin maturalny z geografii Poziom rozszerzony 19 BRUDNOPIS Komisje Egzaminacyjne - dane teleadresowe Centralna Komisja Egzaminacyjna kod: 00-190miejscowość: Warszawaadres: ul. Józefa Lewartowskiego 6kontakt tel.: (22) 53-66-500fax: (22) 53-66-504e-mail: ckesekr@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku kod: 80-874miejscowość: Gdańskadres: ul. Na Stoku 49kontakt tel.: (58) 32-05-590fax: (58) 32-05-591e-mail: komisja@ pracy: - 191687916NIP: 583-26-08-016 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie kod: 43-600miejscowość: Jaworznoadres: ul. Mickiewicza 4kontakt tel.: (32) 78-41-601fax: (32) 78-41-608e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie kod: 31-978miejscowość: Krakówadres: os. Szkolne 37kontakt tel.: (12) 68-32-101fax: (12) 68-32-100e-mail: oke@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi kod: 94-203miejscowość: Łódźadres: ul. Praussa 4kontakt tel.: (42) 63-49-133fax: (42) 63-49-154e-mail: komisja@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży kod: 18-400miejscowość: Łomżaadres: ul. Nowa 2kontakt tel.: (86) 21-64-495fax: (86) 473-71-20e-mail: sekretariat@ pracy: 8 - 16 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu kod: 61-655miejscowość: Poznańadres: ul. Gronowa 22kontakt tel.: (61) 85-40-160fax: (61) 85-21-441e-mail: sekretariat@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie kod: 00-844miejscowość: Warszawaadres: ul. Grzybowska 77kontakt tel.: (22) 45-70-335fax: (22) 45-70-345e-mail: info@ Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu kod: 53-533miejscowość: Wrocławadres: ul. Zielińskiego 57kontakt tel.: (71) 78-51-894fax: (71) 78 -51-866e-mail: sekretariat@ pracy: 8-16REGON: 931982940NIP: 895-16-60-154

zapytał(a) o 20:02 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw zadań zawiera 17 stron (zadania 1–24) i kartę odpowiedzi. Ewentualny brak stron zgłoś nauczycielowi nadzorującemu egzamin. 2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod oraz imię i nazwisko. Zadanie 1. (0–1)Na ilustracjach przedstawiono komórkę zwierzęcą i komórkę komórkowajądro komórkowecytozolbłonakomórkowaścianakomórkowasubstancja jądrowakomórka zwierzęca komórka bakteriiDokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród które występują zarówno w komórce zwierzęcej, jak i w komórce bakterii sąA. ściana komórkowa i jądro błona komórkowa i ściana cytozol i błona jądro komórkowe i 2. (0–1)Uczniowie stworzyli zestaw doświadczalny, w którym można było zaobserwować, że kiełkujące nasionawydzielają gaz powodujący mętnienie wody zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo nasiona wydzielająA. tlen,ponieważ w czasie kiełkowaniazachodzi proces1. fermentacji dwutlenek węgla,3. oddychania rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze3 z 17Zadanie 3. (0–1)W laboratorium zbadano próbki A i B zawierające materiał biologiczny. Naukowcy musieli określić, czyw próbkach znajdują się bakterie, czy wirusy. W tym celu wykonali trzy badania, a ich wyniki umieściliw nr 1na obecność białkaBadanie nr 2na obecność kwasównukleinowychBadanie nr 3na obecność związków chemicznychbudujących ścianę komórkowąPróbka A obecne obecne obecnePróbka B obecne obecne nieobecneCzy na podstawie przeprowadzonych badań można sformułować podane wnioski? Wybierz T (tak),jeśli wniosek jest uzasadniony, albo N (nie) – jeśli wniosek jest podstawie badania nr 3 można stwierdzić, że materiałem biologicznymznajdującym się w próbce A są bakterie. T NPo przeprowadzeniu badań nr 1 i nr 2 można stwierdzić, że materiałem biologicznymw próbce B są wirusy. T NZadanie 4. (0–1)Na wykresie przedstawiono zmiany poziomu glukozy we krwi człowieka po posiłku.[godz.]poziom glukozy we krwi[mg/dl]prawidłowy poziomglukozy we krwipoczatek wydzielaniahormonu Apoczatek wydzielaniahormonu prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli zdanie B to insulina, ponieważ powoduje obniżenie poziomu glukozy we krwi. P FHormony A i B działają antagonistycznie. P FPrzenieś rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze4 z 17Zadanie 5. (0–1)Włosy kręcone są cechą dominującą, a włosy proste – cechą recesywną. Obie cechy są warunkowaneprzez allele znajdujące się w autosomach. Tomek ma włosy kręcone, chociaż jego mama ma włosyproste. Rodzice Ani, żony Tomka, mają włosy jest prawdopodobieństwo, że dziecko Ani i Tomka będzie miało proste włosy? Wybierzwłaściwą odpowiedź spośród 100%B. 75%C. 50%D. 25%Zadanie 6. (0–2)Mszyce to małe owady wysysające sok z roślin, np. z topoli. Często powodują znaczne szkody. Naturalnymiwrogami mszyc są biedronki i złotooki. Z kolei niektóre mrówki „hodują” mszyce. Jest tak, ponieważodchody mszyc zawierają bardzo dużo cukrów. Mrówki odżywiają się tymi odchodami, a w zamianchronią mszyce przed rodzaj zależności zachodzi między podanymi organizmami? Wybierz jedną odpowiedźw każdym wierszu zależność między biedronkami a złotookami A B C zależność między mszycami a mrówkami A B C DA. symbiozaB. konkurencjaC. drapieżnictwoD. pasożytnictwoPrzenieś rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze5 z 17Zadanie 7. (0−1)Atomy pierwiastków łączą się różnymi rodzajami wiązań chemicznych. Wiązanie jonowe (schemat I)powstaje między metalami i niemetalami, a wiązanie kowalencyjne (schemat II) między rodzaju występującego wiązania zależą właściwości I Schemat IIA•• B•• A2+B2–•• •••• A••A••••••••••Oceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli zdanie cząsteczkach Cl2 i H2 występuje wiązanie kowalencyjne. P FWiązanie jonowe powstaje przez uwspólnienie elektronów walencyjnych. P FZadanie 8. (0–2)Atomy tego samego pierwiastka chemicznego mogą różnić się liczbą neutronów w jądrze. Takie atomyto izotopy. Pierwiastki chemiczne mogą mieć po kilka Który z podanych zapisów przedstawia parę izotopów? Wybierz właściwą odpowiedź 3216E i 3115E B. 3216E i 3316E C. 4019E i 4020E D. 3919E i Który z podanych zapisów przedstawia atom pierwiastka o najmniejszej liczbie neutronóww jądrze? Wybierz właściwą odpowiedź spośród 21E B. 31E C. 73E D. 63EZadanie 9. (0−1)Etanol to bezbarwna ciecz o gęstości 0,79gcm3 i temperaturze wrzenia 78° prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli zdanie dm3 etanolu ma masę 39,5 kg. P FEtanol wlany do zlewki z wrzącą wodą odparuje, ponieważ jego temperatura wrzeniajest niższa niż wody. P FPrzenieś rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze6 z 17Zadanie 10. (0−1)Poniżej zapisano równania dwóch reakcji pierwsza: 2 Mg + CO2 T 2 MgO + CReakcja druga: 2 KNO3 T 2 KNO2 + O2Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo analizy to reakcjaA. pierwsza,ponieważ1. z kilku substratów powstaje kilka z kilku substratów powstaje jeden druga,3. z jednego substratu powstaje kilka 11. (0−1)Do pięciu probówek z wodą dodano różne substancje. Przeprowadzone doświadczenie przedstawionona zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród otrzymano w probówkach oznaczonych numeramiA. 1 i 1 i 2 i 4 i rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze7 z 17Zadanie 12. (0−1)Na podstawie poniższych informacji przeprowadzono doświadczenie Na Li Ca Mg Al Mn Zn Fe Sn Pb H2 Cu Hg Ag Au Ptreagują z wodąw temperaturzepokojowejreagują z wodą dopierow podwyższonejtemperaturzenie reagują z wodą nawetw podwyższonej temperaturzeDo czterech probówek z wodą dodano tyle samo gramów różnych metali. Probówki oznaczone numerami3 i 4 dodatkowo ogrzano. Przeprowadzone doświadczenie przedstawiono na CuUzupełnij zdania. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród chemiczna najszybciej zachodzi w probówce oznaczonej numerem A / B, a w probówceoznaczonej numerem C / D reakcja nie rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze8 z 17Zadanie 13. (0−1)Na wykresie przedstawiono zależność prędkości od czasu dla dwóch ms0 10 20 t, sABOceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli zdanie A i B poruszały się z jednakowym przyspieszeniem. P FSamochód, który ruszył wcześniej, w czasie 20 s ruchu przebył drogę 200 m. P FZadanie 14. (0−1)Zawieszony na nitce ciężarek o masie 0,5 kg ciągniemy pionowo do góry, działając siłą o wartości 5 50 cm ciężarek pokonuje w czasie 1 s. Przyjmij g = 10 ms2 .Czy o kolejne 50 cm ciężarek wzniesie się w takim samym czasie? Wybierz odpowiedź T (tak) alboN (nie) i jej uzasadnienie 1., 2. albo siła działająca na ciężarek nadaje mu siły działające na ciężarek równoważą siła ciężkości spowalnia ruch rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze9 z 17Zadanie 15. (0−1)Uczniowie ogrzewali w garnku wodę. Mierzyli jej temperaturę co 10 s, a wyniki pomiarów nanosilina wykres, którego fragment przedstawiono °C1001200 10 20 30 40 50 60 t, sDokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród upływie 1 min od rozpoczęcia pomiarów temperatura wody będzie równaA. 90°C. B. 100°C. C. 110°C. D. 120° 16. (0−1)Uczniowie badali prawo Archimedesa, zanurzając w wodzie sześcienny klocek zawieszony na że siłomierz wskazywał 8 N, gdy klocek był zanurzony do połowy, a 6 N, gdy klocek byłzanurzony zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród klocek nie jest zanurzony, siłomierz wskazujeA. 2 N. B. 4 N. C. 10 N. D. 12 17. (0−1)Do źródła napięcia podłączono trzy jednakowe żarówki (jak na rysunku).CA BOceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli zdanie żarówki świecą tak samo jasno. P FJeżeli przepali się żarówka A, to żarówka B też nie będzie świecić. P FPrzenieś rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze10 z 17Zadanie 18. (0−2)Głośnik wysłał trzy krótkie sygnały dźwiękowe. Środkowy sygnał trwał około 0,4 s. Zależność wychyleniadrgającej membrany głośnika od czasu przedstawiono na Uzupełnij zdanie. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród sygnał ma częstotliwość około A / B i jest C / 2,5 HzB. 10 HzC. infradźwiękiemD. Uzupełnij zdanie. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród emitowane przez głośnik różnią się A / B, ale mają taką samą C / głośnościąB. wysokościąC. amplitudęD. częstotliwośćPrzenieś rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze11 z 17Zadanie 19. (0–1)Na mapie zaznaczono dwie miejscowości. Odległość między nimi w linii prostej wynosi 4 54°15° 19°15° 23°M. B A Ł T Y C K I E1:7000000Dokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród w terenie między zaznaczonymi miejscowościami wynosiA. 28 70 175 280 rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze12 z 17Zadanie 20. (0–2)Na ilustracji cyframi I–IV oznaczono wybrane 20°20°20°40° 40°40°40°60° 60°60°90°90°60° Który z punktów zaznaczonych na ilustracji ma współrzędne geograficzne 35°N, 20°W?Wybierz właściwą odpowiedź spośród W którym punkcie 22 grudnia dzień będzie trwał najdłużej? Wybierz właściwą odpowiedźspośród rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze13 z 17Zadanie 21. (0–1)Na mapie przedstawiono średnią temperaturę powietrza w styczniu 2014 r. w Polsce, a na wykresieśrednie miesięczne wartości temperatury powietrza w jednej z miejscowości zaznaczonych na BiałystokPoznanWrocławŁódzLublinRzeszówKatowiceOlsztynKołobrzegChojniceSuwałkiSiedlceLegnica23°50°19°50°54° 54°15° 19°23°M. B A Ł T Y C K I E–2°–3°–4°–5°–2°– 1°–1°0°1°–4°0°–1°–2°–3° 0°–5°–1° –3°1:7000000–6 –5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 °CTemperatura powietrzaw styczniu 2014 II III IV V VI VII VIII IX X XI XIIDokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród analizie mapy można stwierdzić, że wykres powstał na podstawie pomiarów wykonanych wA. rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze14 z 17Zadanie 22. (0–1)Na wykresie przedstawiono liczbę ludności Indii i Chin w latach 1950–2015 i jej prognozę do 2050 197002004006008001 0001 2001 4001 6001 800[mln os.]1990 2010 2030 2050Chiny IndieOceń prawdziwość podanych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli zdanie latach 1970–1990 liczba ludności w każdym z krajów wzrosła o co najmniej400 mln osób. P FW 2030 roku w Indiach będzie żyło więcej ludzi niż w Chinach. P FPrzenieś rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze15 z 17Zadanie 23. (0–1)Na Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO jest wpisanych 14 obiektówz Polski, w tym 3 obiekty, które jednocześnie leżą na terytorium innych państw. Pierwszym z nich jestPuszcza Białowieska, której większa część znajduje się na Białorusi. Drugim jest Park Mużakowskirozciągający się po obu stronach Nysy Łużyckiej, wzdłuż której przebiega granica – drewniane cerkwie znajdujące się w polskim i ukraińskim regionie Karpat. Wpis obejmuje16 cerkwi – 8 znajduje się na Ukrainie, a 8 na terytorium 54°15° 19°23°M. B A Ł T Y C K I E1:7000000Puszcza BiałowieskaPark Muzakowskidrewniane cerkwie w polskimregionie KarpatDokończ zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród Polsce drewniane cerkwie wpisane na Listę UNESCO znajdują się na obszarze województwA. podlaskiego i małopolskiego i lubelskiego i podkarpackiego i rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze16 z 17Zadanie 24. (0–1)Ozon to trójatomowa odmiana tlenu. W troposferze występuje w niewielkich ilościach blisko powierzchniziemi. Jest silnie toksyczny – niszczy aparaty oddechowe zwierząt i roślin, a u ludzi podrażnia oczyoraz zaburza czynności układu oddechowego. W stratosferze ozon pełni niezwykle pożyteczną głównie na wysokości 20–30 km nad powierzchnią naszej planety tworzy tzw. ozonowa jest niezbędna do życia organizmów na Ziemi, ponieważ chroni je przed szkodliwymwpływem promieniowania ultrafioletowego (UV). Obserwowany od kilkudziesięciu lat spadek zawartościozonu w atmosferze nazywamy dziurą ozonową. Za przyczynę tego zjawiska uważa się emitowane doatmosfery związków węgla, chloru i fluoru zwanych freonami. Związki te są nietoksyczne i niepalne,jednak pod wpływem światła słonecznego niszczą zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo dziury ozonowej sąA. choroby układuoddechowego,ponieważ1. w powietrzu systematycznie wzrasta ilość do Ziemi dociera więcej szkodliwegopromieniowania nowotwory skóry,3. węgiel, chlor i fluor reagują z ozonem, tworząctoksyczne rozwiązania na kartę odpowiedzi!Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodnicze17 z 17Brudnopis.............................................................................................Próbny egzamin gimnazjalny z Nową ErąPrzedmioty przyrodniczeNrzad. Odpowiedzi1 A B C D2 A1 A2 A3 B1 B2 B33 TT TN NT NN4 PP PF FP FF5 A B C A B C A B C D7 PP PF FP A B C A B C D9 PP PF FP FF10 A1 A2 A3 B1 B2 B311 A B C D12 AC AD BC BDCopyright by Nowa Era Sp. z nieobowiązkoweIMIĘ I NAZWISKO *WPISUJE UCZEŃKARTA ODPOWIEDZINrzad. Odpowiedzi13 PP PF FP FF14 T1 T2 T3 N1 N2 N315 A B C D16 A B C D17 PP PF FP AC AD BC AC AD BC BD19 A B C A B C A B C D21 A B C D22 PP PF FP FF23 A B C D24 A1 A2 A3 B1 B2 B3UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCYUprawnienia ucznia donieprzenoszenia zaznaczeń na kartę

na mapie przedstawiono fragment karpat